URUMÇİ KATLİAMI

13 yıl önce bugün kadim Türk Yurdu Doğu Türkistan'da benzerine az rastlanabilecek bir katliam yaşandı. Aslında hiç unutmamamız gereken ve tarihe Urumçi Katliamı olarak geçen acı olayları kısaca bir kez daha hatırlayalım istedik.

25 Haziran gecesi Shaoguan şehrinde bir oyuncak fabrikasında Çin'in en kalabalık etnik grubundan Han halkına mensup hoşnutsuz bir işçi, 2 Han kadın işçiye 6 Uygur Türkü tarafından tecavuz edildiği söylentisini yaydı.

Çin medyası ve yetkilileri söylentinin işinden memnun olmayan bir işçi tarafından çıkarıldığını, doğru olmadığını ve söylentiyi çıkaran işçinin tutuklandığını söylese de ok yaydan çıkmıştı bir kez.

Dedikodunun yayılmasının ardından Han kökenli Çinliler, fabrikada Uygur Türklerine saldırarak iki Uygur işçiyi katlettiler. Olaydan sonra sokağa çıkma yasağı ilan edilerek, Han ve Uygur Türklerinin oturduğu mahalleler arasında sözde güvenlik koridoru oluşturuldu.

Çoğunluğunu Uygur üniversite öğrencilerinin oluşturduğu kalabalık bir grup, 5 Temmuz 2009'da Uygur Türklerine yönelik baskı, ayrımcılık, ortadan kaybolma, kaçırılma ve fabrikalarda zorla çalıştırmaları protesto amacıyla Urumçi'de protesto gösterisi düzenledi.

Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü ve diğer uluslararası insan hakları örgütlerinin barışçıl olarak tanımladığı gösterilere Uygurların yanı sıra Kazak, Kırgız ve diğer azınlıklara mensup vatandaşlar da destek verdi.

Ancak barışçıl eylemleri 'otoriteye başkaldırı' ve 'isyan' olarak değerlendiren Çin Komünist Partisi (ÇKP) hükümeti gösterilere çok sert yöntemlerle müdahale etti.

Görgü tanıkları, göstericilerin ÇKP tarafından bilinçli olarak tahrik edildiğini, sivil görünümlü kişilerin eylemcilerin arasına girerek gösterilerini hedefinden saptırmaya çalıştığını öne sürdü. Çin hükümeti bölgede internet ve telefon bağlantısını kesti.

Urumçi'den kaçmayı başaranlar, yabancı medyanın kentten çıkarılmasının ardından katliamın başladığını, kente sevk edilen ilave 20 bin asker ve polisin göstericilerin üzerine gerçek mermilerle ateş açtığını ve zırhlı araçlarını eylemcilerin üzerine sürdüğünü belirtti.

Urumçi Katliamı, Uygurları sindirmek için ÇKP tarafından planlı bir şekilde yapıldı. Demokratik hak talebiyle sokağa çıkan insanlar isyan yalanıyla katledildi. Sokaklarda öldürülenler ve henüz hayatını kaybetmemiş olanlar kamyonlara doldurulup bilinmeyen yerlere götürüldü.

Urumçi'de 3 gün süren katliam sırasında binlerce Uygur ortadan kayboldu. Hatta daha sonra aile üyelerini sormak için polise giden kişiler tehdit edildi. Yakınlarının akıbetini bilmek isteyen insanların eşlerinin, oğullarının ve kızlarının durumunu sormasına izin dahi verilmedi.

Çin kaynaklarına göre yaşanan olaylarda 197 kişi öldü, 1680 kişi yaralandı, 1434 kişi ise tutuklandı. Ancak, yerel kaynaklar bu ölü sayısını binlerle ifade ederken, kayıpların on bini aştığını bildiriyorlar.

Urumçi Katliamı denince zihnimizde beliren bu fotoğraf ise Tursun Gül isimli bir Uygur kadınına aittir.

O tek başına, korkusuzca zırhlı araçların karşısına dikilerek işte böyle haykırmıştı. Şehitlerimizi rahmetle anıyoruz.

Unutmayacağız!